12 περίεργα facts για τις σαύρες

Τα σώματα των σαυρών είναι ένα θαύμα της εξέλιξης. Αυτά τα παράξενα και μερικές φορές μάλλον χαριτωμένα πλάσματα περιλαμβάνουν πάνω από 4.675 είδη, τα οποία προέρχονται από ερπετά που ζούσαν στον πλανήτη πριν από 200 εκατομμύρια χρόνια. Οι σαύρες μπορεί να είναι τόσο μεγάλες όσο 3 μέτρα ή τόσο μικροσκοπικές όσο 1 εκατοστό, με όλα τα διαφορετικά μοναδικά χρώματα, χαρακτηριστικά και ικανότητες. Όμως οι σαύρες είναι συχνά παρεξηγημένες, αλλά τα παρακάτω facts θα σας κάνουν να αλλάξετε γνώμη.

1. Μπορούν να δουν με διαφορετικούς τρόπους

Το πρώτο από τα φοβερά προσόντα τους είναι τα μάτια τους, ενώ διαφορετικοί τύποι σαυρών διαθέτουν διαφορετικά χαρακτηριστικά μάτια. Οι χαμαιλέοντες μπορούν στην πραγματικότητα να κινούν τους βολβούς των ματιών τους ανεξάρτητα, προκειμένου να βλέπουν ταυτόχρονα σε δύο διαφορετικές κατευθύνσεις, γεγονός που τους δίνει μια εικόνα 360 μοιρών γύρω τους. Άλλες σαύρες, όπως τα ιγκουάνα, έχουν ένα “τρίτο μάτι”. Ονομάζεται κωνοειδές ή βρεγματικό μάτι, βρίσκεται στη μέση του μετώπου τους και είναι ευαίσθητο στο φως, ώστε να μπορούν να προσανατολίζονται καλύτερα με βάση τον ήλιο.

2. Μπορούν να βγάλουν αίμα από τα μάτια τους

Η κερασφόρος σαύρα έχει αναπτύξει ένα σωρό εκπληκτικές προσαρμογές για να αποφύγει να γίνει θήραμα των πολλών πλασμάτων που την τρώνε, όπως κογιότ, γεράκια, φίδια, αλεπούδες, αγριόγατες και ποντίκια. Το πιο συγκλονιστικό που μπορεί να κάνει είναι να εκτοξεύσει αίμα από τα μάτια της, εκτοξεύοντας το μέχρι και 2 μέτρα. Αλλά, συνήθως περιμένει μέχρι να πλησιάσει πιο κοντά στο στόμα του επιτιθέμενου, καθώς η δυσάρεστη γεύση κάνει το αρπακτικό να υποχωρήσει. Αυτές οι σαύρες αλλάζουν επίσης τις άμυνές τους ανάλογα με το ποιο ζώο έχει βάλει στόχο να τις σκοτώσει: Είτε κάθονται εντελώς ακίνητες, είτε τρέχουν, είτε φουσκώνουν για να αποφύγουν να τις καταπιούν ολόκληρες, είτε ακόμη και κολλάνε στο λαιμό ενός θηρευτή για να πάρουν μαζί τους τον επιτιθέμενο.

3. Μπορούν να γλείψουν τα μάτια τους

Δεν είμαστε σίγουροι αν η γλώσσα ή ο βολβός του ματιού είναι το πιο ενδιαφέρον μέρος του σώματος της σαύρας! Οι γκέκο δεν έχουν βλέφαρα- αντίθετα, έχουν μια προστατευτική μεμβράνη πάνω από τα μάτια τους. Αλλά παρόλο που δεν μπορούν να ανοιγοκλείσουν τα μάτια τους, η μεμβράνη πρέπει να καθαρίζεται με κάποιο τρόπο, οπότε οι σαύρες στην πραγματικότητα γλείφουν τους βολβούς των ματιών τους με τη γλώσσα τους.

Μερικά άλλα εντυπωσιακά facts για τις σαύρες και τη γλώσσα τους είναι ότι τις χρησιμοποιούν για να μυρίζουν, πιάνοντας μυρωδιές στον αέρα και δοκιμάζοντάς τες στο στόμα τους. Οι Σκινκίδες βγάζουν τη γλώσσα τους με έντονο χρώμα για να τρομάξει τα αρπακτικά.

4. Μπορούν να αποκολλήσουν την ουρά τους – και να την ξαναβγάλουν

Οι ουρές των σαυρών είναι επίσης πολύ ωραίες. Ο χαμαιλέοντας μπορεί να τυλίξει την ουρά του γύρω από κλαδιά για να βοηθάει στην αναρρίχηση. Οι Σκινκίδες έχουν μια φαρδιά, παχιά ουρά που μοιάζει με το κεφάλι τους για να μπερδεύει τα αρπακτικά. Αλλά το πιο εκπληκτικό πράγμα που μπορούν να κάνουν μερικές σαύρες με την ουρά τους είναι να το αποκολλήσουν για να ξεφύγουν από τα αρπακτικά – και στη συνέχεια να το ξαναφυτρώσουν. Οι επιστήμονες έχουν μάθει ότι οι ουρές των σαυρών είναι “χαραγμένες” (ή διάτρητες) για να βοηθούν στη διαδικασία αποκόλλησης και να αναγεννούν τις ουρές τους ενεργοποιώντας ορισμένα γονίδια για την ανάπτυξη. Όμως, η έρευνα διαπίστωσε ότι η νέα ουρά δεν είναι ακριβώς η ίδια: είναι φτιαγμένη από χόνδρο αντί για μικρά οστά.

5. Μπορούν να κολυμπήσουν στον ωκεανό

Τα θαλάσσια ιγκουάνα, που ζουν στα νησιά Γκαλαπάγκος, είναι η μόνη σαύρα στον κόσμο που κινείται στον ωκεανό. Κολυμπούν για να βρουν τροφή – δεν κυνηγούν ψάρια, αλλά τα φύκια που φυτρώνουν στα βράχια. Χρησιμοποιούν τα αιχμηρά νύχια τους για να κρατηθούν, ενώ την ξύνουν με τα δόντια τους που μοιάζουν με ξυράφια. Μπορούν να κρατήσουν την αναπνοή τους για μισή ώρα, αλλά πρέπει να αναδυθούν για να ζεσταθούν ξανά. “Ιδρώνουν” ακόμη και αλάτι μέσω ενός αδένα κοντά στα ρουθούνια τους, ο οποίος δημιουργεί μια λευκή μάσκα στο κεφάλι τους.

6. Μπορούν να περπατήσουν στο νερό

Αποκαλούμενη επίσης ως “σαύρα του Ιησού Χριστού” για την ικανότητά της να κάνει αυτό το καταπληκτικό κατόρθωμα, η σαύρα βασιλίσκος είναι στην πραγματικότητα ένα από τα 8 ζώα που δεν ξέρατε ποτέ ότι μπορούν να περπατήσουν στο νερό – ή για την ακρίβεια, να τρέξουν. Όταν καταδιώκεται από ένα αρπακτικό στα τροπικά δάση της Κεντρικής Αμερικής, η σαύρα ανασηκώνεται και χρησιμοποιεί πτερύγια δέρματος στα δάχτυλα των πίσω ποδιών της για να αποκτήσει μεγαλύτερη επιφάνεια. Αυτό δημιουργεί επίσης θύλακες αέρα που την κρατούν στην επιφάνεια όσο διατηρεί την ταχύτητά της.

7. Μπορούν να “πετάξουν”

Τα μάτια σας δεν σας ξεγελούν αν δείτε μια σαύρα να πετάει στον αέρα. Πράγματι ένα από τα πιο εντυπωσιακά facts για τις σαύρες είναι ότι μπορούν να… πετάξουν. Η σαύρα Draco, που ονομάζεται επίσης ιπτάμενος δράκος, είναι το μόνο ερπετό που γλιστράει και είναι ένα από τα πιο χαριτωμένα μικροσκοπικά ζώα από όλο τον κόσμο. Η σαύρα των 20 εκατοστών έχει “φτερά”, πτυχές δέρματος πάνω σε επιμήκη πλευρά, τα οποία η σαύρα πιάνει με τα μπροστινά της άκρα. Αυτό της επιτρέπει να πετάει μέχρι και 30 μέτρα ανάμεσα σε δέντρα, αποφεύγοντας τα αρπακτικά στο έδαφος. Αλλά, αυτές οι σαύρες, που ζουν στη Νοτιοανατολική Ασία, γλιστρούν επίσης για να περιπολούν την περιοχή τους και χρησιμοποιούν τα φτερά τους, που ονομάζονται πατάγια, για να προσελκύσουν τα θηλυκά.

8. Μπορούν να αναπαραχθούν μόνες τους

Οι σαύρες αναπαράγονται χωρίς σύντροφο. Οι σαύρες “Τειίδες” έχουν εξελιχθεί ακόμη και στο να μην παράγουν καθόλου αρσενικά: Όλες οι σαύρες είναι θηλυκές. Αλλά ορισμένα άλλα είδη σαυρών, όπως οι δράκοι Κομόντο και οι ασιατικοί δράκοι του νερού (όπως ανακαλύφθηκε πρόσφατα στον Εθνικό Ζωολογικό Κήπο του Σμιθσόνιαν), μπορούν να παράγουν είτε με είτε χωρίς αρσενικό. Με μια διαδικασία που ονομάζεται παρθενογένεση, αυτά τα θηλυκά μπορούν να γεννήσουν γονιμοποιημένα αυγά αν δεν τύχει να υπάρχει αρσενικό, δίνοντάς τους ένα τεράστιο πλεονέκτημα για την επιβίωση του είδους τους.

9. Μπορούν να εκφραστούν με το χρώμα

Ξέρετε ότι οι χαμαιλέοντες αλλάζουν χρώμα, αλλά στοιχηματίζουμε ότι δεν γνωρίζετε τον πραγματικό λόγο. Αντίθετα με τη δημοφιλή πεποίθηση, ένας χαμαιλέοντας δεν μπορεί να αλλάξει την εμφάνισή του για να ταιριάξει με οποιοδήποτε μοτίβο συναντήσει- και στην πραγματικότητα, το καμουφλάζ δεν είναι ο μόνος σκοπός για την αλλαγή της απόχρωσής του. Χρησιμοποιούν επίσης τις εναλλαγές χρωμάτων για να ρυθμίζουν τη θερμοκρασία του σώματός τους, καθώς ορισμένες αποχρώσεις απορροφούν περισσότερο φως. Επιπλέον, χρησιμοποιούν το δέρμα τους σαν ένα μεγάλο δαχτυλίδι διάθεσης. Οι χαμαιλέοντες αλλάζουν τα χρώματά τους για να επικοινωνήσουν πώς αισθάνονται, όπως για παράδειγμα για να προειδοποιήσουν τους άλλους να απομακρυνθούν από την περιοχή τους ή για να προσελκύσουν ένα ταίρι.

10. Μπορούν να “μιλήσουν”

Ακόμη ένα από τα πιο περίεργα facts για τις σαύρες είναι ότι μπορούν να “μιλήσουν” και κάνουν θόρυβο. Οι περισσότεροι δεν σκέφτονται τις σαύρες ως μεγάλους θορυβοποιούς, αλλά μπορούν να μιλήσουν. Πολλοί τύποι της σαύρας “γκέκο” κάνουν συχνά θορύβους. Συγκεκριμένα, η γκέκο tokay πήρε το όνομά της από τον ήχο “to-kay” που κάνει για να προσελκύσει ένα ταίρι, ενώ το γιγαντιαίο σαμιαμίδη της Νέας Καληδονίας γρυλίζει. Όπως και τα φίδια, ορισμένες σαύρες, όπως η σαύρα Χίλα, σφυρίζουν για να απομακρύνουν τους εχθρούς.

11. Μπορούν να αναρριχηθούν σε κάθετες επιφάνειες – χωρίς να κολλήσουν

Πιθανώς έχετε δει μια μικρή σαύρα στον τοίχο. Οι περισσότεροι από εμάς πιστεύουμε ότι αυτό οφείλεται επειδή έχουν κάποιου είδους κολλητικότητα στα πόδια τους, όπως ο Σπάιντερ-Μαν – όχι . Οι σαύρες γκέκο, για παράδειγμα, έχουν σέττες, μικροσκοπικές τρίχες που προκαλούν μια ηλεκτρική έλξη μεταξύ μορίων που ονομάζεται δύναμη van de Waals, δημιουργώντας “ξηρή πρόσφυση”. Είναι, δηλαδή, κάτι σαν μαγνήτες στα πόδια τους. Επιπλέον, οι τένοντες των ποδιών τους γίνονται δύσκαμπτοι για να κατανέμουν καλύτερα τη δύναμη, επιτρέποντάς τους να κρατιούνται σφιχτά. Νέα έρευνα έδειξε επίσης ότι οι γκέκο μπορούν να ενεργοποιούν και να απενεργοποιούν την προσκολλητικότητά τους αλλάζοντας τη γωνία των τριχών τους. Με αυτόν τον τρόπο, δεν κολλάνε για τα καλά.

12. Μπορούν να δημιουργήσουν οικογενειακούς δεσμούς

Τέλος, ένα από τα πιο χαριτωμένα facts για τις σαύρες είναι ότι μπορούν να αναπτύξουν οικογενειακούς δεσμούς. Αν και οι επιστήμονες γνωρίζουν εδώ και καιρό ότι οι σαύρες φροντίζουν τον εαυτό τους από τη γέννηση – η μαμά απλώς γεννά τα αυγά της και φεύγει – περίπου το 20% των σαυρών έχουν εξελιχθεί ώστε να γεννούν ζωντανά μικρά. Μάλιστα, μόνο ένα ζευγάρι ειδών σαυρών μπορεί να κάνει και τα δύο.

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι η νυχτερινή σαύρα της ερήμου που γεννάει ζωντανά μικρά είναι πιο κοινωνική από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως. Αυτές οι σαύρες σχηματίζουν στην πραγματικότητα σφιχτοδεμένες οικογενειακές ομάδες που αγκαλιάζονται μαζί κάθε χειμώνα. Παρόλο που τα μικρά εξακολουθούν να φροντίζουν τον εαυτό τους -η μαμά και ο μπαμπάς δεν τους παρέχουν τροφή-, παραμένουν για λόγους που δεν έχουν ακόμη κατανοηθεί πλήρως.

Δείτε επίσης:

Εάν επιθυμείτε να σχολιάσετε το παραπάνω άρθρο ή οτιδήποτε άλλο στο MyPet.gr, επισκεφτείτε τη σελίδα μας στο Facebook. Για αστεία βίντεο με κατοικίδια που θα σας φτιάξουν την ημέρα, ακολουθήστε μας στο Instagram ή εγγραφείτε στο Youtube κανάλι μας